DIETA PRZECIWNOWOTWOROWA

Ponad milion Polaków choruje na nowotwory. Szacuje się, że ok 30% zachorowań wynika z nieprawidłowego stylu życia - zbyt małej aktywności fizycznej, picia alkoholu, nadmiernej ilości stresu, nieodpowiednio skomponowanej diety, nadwagi i otyłości.

Palenie tytoniu zwiększa tą liczbę dwukrotnie! Wprowadzając zmiany w stylu życia jesteśmy w stanie zapobiec większości zachorowań. Nawet jeżeli posiadamy predyspozycję genetyczną do rozwoju tego typu chorób, wprowadzając higieniczny tryb życia, możemy skutecznie zatrzymać namnażanie komórek nowotworowych.

Jako dietetyk kliniczny czuję się w obowiązku, aby przedstawić Ci krótkie zasady diety przeciwnowotworowej. Mam nadzieję, że wprowadzisz je w życie! Zapraszam do lektury - Anna Mazgaj AM DIETETYKA

PROSTE I PODSTAWOWE

Dieta przeciwnowotworowa w badaniach naukowych nie jest niczym szczególnie odkrywczym i nawiązuje do zasad diety śródziemnomorskiej, diety o niskim indeksie glikemicznym, oryginalnej diety azjatyckiej, wegetarianizmu, flexitarianizmu. Podstawą wszystkich wymienionych zasad żywienia jest ograniczenie produktów pochodzenia zwierzęcego, przewaga produktów pochodzenia roślinnego, eliminacja cukru, soli, tłuszczów trans, przetworzonych produktów zbożowych z małą ilością błonnika, produktów wędzonych, smażonych w głębokim tłuszczu oraz żywności konserwowej.

• Dieta bogata w warzywa i owoce to dieta bogata w antyoksydanty, które mają szczególnie udowodnione działanie antynowotworowe.
• Zdrowe tłuszcze, takie jak np. oliwa z oliwek, mają silne właściwości przeciwzapalne.
• Ryby, owoce morza niosą za sobą wysoką podaż kwasów omega-3, selenu oraz witaminy D, co również nie pozostaje bez znaczenia w profilaktyce antynowotworowej.
• Produkty sojowe stanowią źródło fitoestrogenów, które działają prewencyjnie na piersi i prostatę.
• Duże spożycie roślin kapustnych ma udokumentowane działanie przeciwnowotworowe.
• Zawarte z zielonej herbacie katechiny mogą stanowić czynnik antynowotworowy w naszej diecie.
• Glukoza stanowi pożywkę do namnażania komórek nowotworowych. Cukier oraz wysoko przetworzone produkty (np. biała mąka, słodycze) stanowią istotny czynnik wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór.

NAJBARDZIEJ WARTOŚCIOWE PRODUKTY

Prawidłowo zbilansowana dieta z dużą ilością nieprzetworzonych produktów i błonnika przynosi wymierne korzyści w profilaktyce przeciwnowotworowej. Są jednak produkty, które warto spożywać, ponieważ niosą za sobą szczególnie dużą wartość odżywczą i wykazują szczególnie silne działanie antynowotworowe.

• Owoce bogate w antyoksydanty - granat, wszystkie owoce jagodowe (szczególnie maliny, jeżyny, aronia, żurawina, jagody), awokado, cytrusy
• Oliwa z oliwek - źródło polifenoli, które wykazują wyjątkowe działanie prewencyjne w kontekście nowotworów piersi i prostaty
• Warzywa bogate w siarkę - cebula, czosnek, por, czosnek niedźwiedzi, szczypiorek - allicyna  i inne związki siarkowe wykazują szczególne działanie w produktach nie poddanych obróbce termicznej
• Produkty bogate w kwercytynę - mają szczególny wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka jelita grubego - cebula, czosnek, por, szczypiorek, brokuły, jarmuż, truskawki, jabłka
• Warzywa zawierające glukozynolany - kapusta, jarmuż, brukselka, brokuły, kalafior- działają szczególnie w formie surowej i kiszonej
• Zielona herbata - występujące w niej przeciwzapalne katechiny mają szczególny wpływ ochronny w kontekście raka pęcherza moczowego, piersi, prostaty, żołądka. Największą zawartość katechin będzie zawierała dłużej niż zwykle parzona zielona herbata (8-10 minut)
• Soja - fitoestrogeny zawarte w nasionach soi chronią przed zachorowaniem na raka piersi, prostaty czy jajnika. Dobrym ich źródłem będzie mleko sojowe, tofu, tempeh. Unikaj jednak przetworzonych produktów sojowych.
• Ciemne winogrona - zawierają resweratrol o silnym działaniu przeciwnowotworowym
• Owoce i warzywa bogate w karotenoidy - mają szczególne znaczenie w działaniu prewencyjnym na naszą skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV - morele, brzoskwinie, marchew, dynia, kaki, grejpfruty, mango
• Pomidory - zwłaszcza poddane obróbce termicznej będą cennym źródłem likopenu, który stanowi czynnik antynowotworowy w naszej diecie
• Kurkuma - wykazuje silne właściwości przeciwzapalne oraz antynowotworowe, zwłaszcza w kontekście nowotworów takich, jak rak płuc, żołądka, szyjki macicy, prostaty, piersi
• Kwasy omega-3 - a tak naprawdę odpowiednia proporcja między kwasami omega-3 i omega-6 w naszej diecie będzie wykazywała dobroczynne właściwości przeciwzapalne - warto zadbać o spożywanie tłustych ryb, siemienia lnianego, nasion chia czy oleju lnianego

NIE TYLKO PRODUKTY

W profilaktyce przeciwnowotworowej warto zwrócić także uwagę na kilka aspektów związanych z przetwarzaniem i przechowywaniem żywności.

Staraj się wykluczyć ze swojego jadłospisu nadmierną ilość soli oraz żywność konserwowaną. Nadmierne spożycie soli zwiększa znacząco ryzyko zachorowania na nowotwór żołądka, natomiast żywność w puszkach jest ponadto źródłem metali ciężkich.

Jeżeli na żywności widzisz nawet minimalną ilość pleśni nie nadaje się ona do spożycia - nawet po odkrojeniu spleśniałej części. Mykotoksyny mają szczególnie negatywne działanie na wątrobę i mogą spowodować rozwój nowotworu tego narządu.

Unikaj żywności smażonej w głębokim tłuszczu. Zawartość akrylamidu - m.in. w chipsach, frytkach - ma wyjątkowo wysokie działanie zwiększające ryzyko zachorowania na nowotwór.

Spożycie żywności wędzonej oraz przygotowanej na grillu węglowym ma bezpośredni wpływ na występowanie raka jelita grubego.

NADWAGA I OTYŁOŚĆ

W większości badań naukowych o prewencji antynowotworowej jako czynnik znacząco zwiększający ryzyko zachorowania wymienia się BMI wskazujące na nadwagę lub otyłość. Zwłaszcza dotyczy to nowotworów takich, jak rak piersi, prostaty, trzustki, szyjki macicy, jelita grubego, wątroby i jajnika. Nadmierna masa ciała jest zwykle skutkiem naszych negatywnych decyzji żywieniowych i niskiej aktywności fizycznej. Jest to część profilaktyki, na którą mamy 100-procentowy wpływ - możemy świadomie i trwale zmienić nawyki lub tkwić w niezdrowych nawykach ryzykując zachorowaniem. Wprowadzenie zmian w sposobie odżywiania w celu redukcji masy ciała będzie jednoznaczne z wykluczeniem z jadłospisu produktów o negatywnym działaniu w kontekście prewencji nowotworowej - m.in. przetworzonej żywności, słodyczy, żywności typu fast-food, nadmiernej ilości kwasów tłuszczowych typu trans.

Warto tutaj zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Osoby z prawidłowym BMI, których dieta jest daleka od ideału nie powinny czuć się bezkarne. Złe nawyki żywieniowe, niezależnie od masy ciała, znacząco zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory. Warto zatem - niezależnie od tego ile ważymy - wprowadzić w diecie dobre zmiany.

PODSUMOWANIE

Większość czynników powstawania nowotworów złośliwych to rzeczy, na które mamy ogromny wpływ. Zdrowy styl życia to nie tylko sposób na szczupłą sylwetkę, ale przede wszystkim na długie i zdrowe życie. Prawidłowa dieta, rzucenie palenia, umiarkowana aktywność fizyczna, redukcja stresu pozwolą zmniejszyć ryzyko zachorowania nawet o kilkadziesiąt procent! Naprawdę warto!

Jeżeli potrzebujesz wsparcia dietetycznego serdecznie zapraszam na konsultacje.

www.moment.pl/amdietetyka

tel. 793 039 036

Anna Mazgaj
Dietetyk kliniczny
AM DIETETYKA